List #6228
Ioannes DANTISCUS do Bona SforzaHeilsberg (Lidzbark Warmiński), 1544-01-04
Regest polski:
Przed otrzymaniem ostatniego listu Dantyszek dostał jeszcze dwa listy od królowej. W pierwszym z nich znajdowała się nominacja królowej na kanonię warmińską dla Jana Wolskiego. Jednak w tej sprawie królową błędnie poinformowano: kanonik Mikołaj Kopernik nie zmarł bowiem niedawno, lecz jeszcze wtedy, gdy Dantyszek był w drodze do Krakowa. Kopernik wyznaczył koadiutora [Jana Loitza], zatwierdzonego przez Stolicę Apostolską, który zgodnie z prawem objął kanonię na początku maja. Dlatego Dantyszek nie mógł spełnić prośby królowej zawartej w jej liście z 8 listopada.
Zdaniem Dantyszka lepiej będzie, jeśli Wolski, który prowadzi życie towarzyskie typowe dla współczesnej młodzieży szlacheckiej, a wykształcenie zdobywał jedynie w szkole w Elblągu u Gulielmusa Gnapheusa, wygnanego przez niego z jego diecezji na mocy mandatów królewskich za pojęcie żony, uda się na kilka lat na studia do Włoch. Wyjazd do Niemiec jest w tym celu zabroniony ze względu na szerzący się tam luteranizm. Dantyszek w przyszłości dopilnuje wykonania nominacji królowej, o ile będą zgodne z prawem.
W listach z 21 listopada i 10 grudnia królowa informuje, że przekaże Dantyszkowi odpowiedź [starosty rogozieńskiego Stanisława Sokołowskiego] w sprawie starościny rogozieńskiej [Hanny Czernej]. Dzięki staraniom królowej nieszczęśliwie zamężna kobieta dowie się o jej przychylności.
Dantyszek ucieszył się, że królowej spodobało się przesłane przez niego pisemko. Jego zawartość bowiem została wcześniej przeznaczona do spalenia.
Na temat sytuacji księcia Jülich [Wilhelma Bogatego] i cesarza [Karola V] nie ma żadnych pewnych wiadomości ponad te, które wcześniej przesłał. Docierają do niego tylko niesprawdzone plotki. Kiedy tylko otrzyma pewniejsze wiadomości, przekaże je królowej.
Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
Publikacje:
|
Tekst + aparat krytyczny + komentarz Zwykły tekst Tekst + komentarz Tekst + aparat krytyczny
Ioannes Dantiscus episcopus Varmiensis Bonae reginae Poloniae
Serenissima Reginalis Maiestas et Domina, domina clementissima.
Humillimam orationum et servitiorum meorum commendationem.
Redditae mihi sunt ante novissimas, quas a nuntio meo habui, his diebus binae Serenissimae Maiestatis Vestrae litterae. Quarum primae pro domino Ioanne Volski scriptae, cui Serenissima Maiestas Vestra nominationem ad ecclesiam meam contulit, prae se ferebant non recte in ea causa Serenissimae Maiestati Vestrae relationem fuisse factam, quandoquidem dominus olim doctor Nicolaus Copernicz ecclesiae meae canonicus non paulo ante, ut Serenissimae Maiestati Vestrae expositum est, sed eo tempore obierat, quo nuper in profectione eram versus Cracoviam. Is, vivus adhuc, coadiutorem a Sede Apostolica confirmatum sibi asciverat, qui post mortem eius accepta possessione sine cuiusvis contradictione illi legitime successit. Qua de re hoc, quod VIII Novembris Serenissima Maiestas Vestra mihi iniunxit, contra eum, qui in principio Maii ad ecclesiam meam per diplomata apostolica admissus est, praestare neque potui neque licuit.
Satius esset, ut is adulescens Volski, qui domi iuventutem suam modis omnibus hoc nostro saeculo inter nobiles receptis
BJ, 6657, f. 397r
non indiligenter exercet, bonis litteris alicubi in Italia, cum in Germania ob Luteranismum vetitum est, non paucis annis daret operam. Nusquam enim alibi quam Elbingi sub Gnapheo praeceptore, quem ego coniugatum sacerdotem per mandata regia ex mea dioecesi exegi, in ludo fuit litterario. Quod porro ad conservandas in vigore nominationes Serenissimae Maiestati Vestrae concessas pertinet, modo legitime cum illis ad ecclesiam meam fiat introitus, nihil a me desiderari patiar.
Ceterum, quae in litteris XXI Novembris et X novissimi Decembris datis de capitanea Rogosnensi Serenissima Maiestas Vestra attigit, in quibus me dignabitur, cum responsum habuerit, reddere certiorem, gratissimum erit non satis feliciter coniugatae, ut in eo Serenissimae Maiestatis Vestrae mentem et erga se clementiam agnoscat.
Exhilaravit me, quod libellus a me missus non displicuerit, igni enim, quae in eo habentur, iam a me fuerant destinata.
De Iuliacensi aliud, quam quod scripsi, hucusque cognoscere nequivi. De cuius statu, immo et ipsius caesaris, adeo variant novitates, quae ad nos perveniunt, quod eas scribere pudeat, quandoquidem in tot sectarum confusione tam multa sibi contraria feruntur, ut non facile inventu sit, quid credi debeat; nempe tot passim confinguntur nova ex hominum affectionibus enata, quot fere sunt capita. Cum tamen certi quiddam accepero, quod temporis filia veritas proferet, Serenissimam Maiestatem Vestram non celabo. Cui me suppliciter commendo aetatemque diutissime florentem faustissimaque precor omnia.
Ex Helsberg, IIII Ianuarii MDXLIIII.