List #449
Ioannes TRESLER do Ioannes DANTISCUSGdańsk (Danzig), [1534]-06-06
Regest polski:
Korzystając z dogodnego posłańca, Tresler przekazuje Dantyszkowi nowiny, zastrzega jednak, że nie jest przekonany co do ich wiarygodności.
Oto kupcy donoszą, że król Francji [Franciszek I] wyruszył na czele 50 000 wojska w kierunku Frankfurtu, wezwany tam przez pewnych książąt niemieckich, którzy kwestionują prawomocność wyboru Ferdynanda [Habsburga] na króla Rzymskiego; landgraf heski [Filip] i książę wirtemberski Ulrich w korespondencji z Ferdynandem podobno pomijają ten tytuł. Mówi się także, że landgraf z 20 000 swojego „zawziętego stronnictwa” (egenwilliga pars) postanowił zaatakować Księstwo Wirtemberskie. Wielu uważa, że działania te są rezultatem intryg króla francuskiego, ponieważ landgraf był ostatnio trzykrotnie we Francji, a jego żołnierze otrzymują żołd we francuskich koronach.
Lubeczanie, zebrawszy ochotników, zaatakowali Holsztyn i splądrowali kilka klasztorów i opactw. Ich śmiałym zamysłem jest uwolnienie króla Chrystierna [II] i wsparcie go w zdobyciu władzy w królestwach Danii i Szwecji, tak aby zemścił się za doznane tam przez nich krzywdy.
W Anglii również panuje wojna na lądzie i morzu. Wszystkie stany tego królestwa zostały zmuszone do nowego hołdu i przysięgi na wierność nie tylko królowi [Henrykowi VIII], lecz także potomstwu [które narodzi się] ze świeżo poślubionej przez niego małżonki [Jane Seymour].
Tresler pyta Dantyszka o nowiny z dworu cesarskiego na temat inwazji tureckiej na Peloponez i Węgry, oraz czy papież [Klemens VII] zamierza utrzymać pokój w Italii.
Na koniec prosi o przesłanie mu za pośrednictwem zaufanego posłańca dobrze opieczętowanych "ksiąg Elefantydy", aby mógł przeprowadzić ich porównanie z posiadanymi przez siebie ilustracjami (cum mea pictura). Deklaruje, że nie pragnie ich używać w praktyce, lecz jedynie studiować czysto teoretycznie.
| odebrano [1534]-06-09 Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
| ||||
Tekst + aparat krytyczny + komentarz Zwykły tekst Tekst + komentarz Tekst + aparat krytyczny
Reverendissimo in Christo praesuli et domino, domino Ioanni Dei gratia episcopo Culmensi etc., domino suo gratiosissimo
Salutem dico.
Reverendissime praesul, gratiosissime domine.
Ventilantur nobiscum quidam rumores, quibus tametsi non adeo fidendum existimem, non potui tamen praetermittere, quin habito tam opportuno nuntio ea ad Reverendissimam Dominationem Vestram paucis perscriberem. Referunt (vel nugantur) mercatores regem Galliarum exercitu ex 50 milibus hominum collecto Francofordiam versus ducere vocantibus regem ad hoc quibusdam Germaniae (sive Germaniarum) principibus, qui negant serenissimum Ferdinandum regem Romanorum etc. rite et canonice (ut ioco dicam) in regem Romanorum electum, ita ut proximis litteris lantgrabii Hassiae et Ulrici ducis Wirtenbergensis, quibus eum ducatum repetundarum iure extorquere nituntur, minime dignati serenissimum Ferdinandum Romanorum regis titulo <nuncupare> . Lantgrabium quoque referunt viginti milia hominum suae, id est egenwillicae(!), factionis collegisse, quibus ducatum Wirtenbergensem honesto, ut putat, praetextu invadere instituit. Non desunt, qui existiment praecipuum huius labyrinthi architectum esse Galliarum regem, nam constat lantgrabium bis clam, semel palam nuper in Gallia fuisse. Nam et militibus Hessi auro Gallico sive coronatis stipendia persolvuntur.
Lubicenses nostri, nam et ipsi eodem spiritu aguntur, collectis tumultuariis militibus Holsaciam invaserunt et iam aliquot monasteria et abbatias diripuisse traduntur. Cogitant audaci, ne dicam temerario hoc instituto regem Cristiernum libertati restituere, ut is tandem opibus Lubicensium et aliorum utrique regno et Sueciae et Daniae negotium facessat. Visum est eis eo instrumento iniurias ab utroque illis regno illatas strenue vindicare posse.
Nec pacatiora ex Anglia nuntiantur. Nam et illic terra et mari bellum apparari dicitur, incertum quo instituto coacti sunt et omnes status eius regni novo homagio et iure iurando fidem suam obstringere non modo regi, sed etiam heredibus ex regina nuper sibi ascita futuris. Ita toto saevit Mars impius orbe .
Si Reverendissima Dominatio Vestra quid habeat ex aula caesaris de rebus Turcicis in Peloponesso, tum in Hungaria, praeterea si sanctissimus in Christo pro sua modestia patiatur adhuc Italiam quiete et tranquillitate frui etc., non gravabitur Reverendissima Dominatio Vestra illud amico impartire.
Insuper rem mihi gratissimam fecerit Reverendissima Dominatio Vestra, si per commoditatem Elephantidos libellos certo nuntio bene obsignatos ad me transmiserit, ut cum mea pictura eos conferre possum. Non quidem usui mihi futura ad praxim, sed versabor in eis veluti cum ideis speculative tantum, ut aiunt zophistae, et abstractive a materia et omni realitate etc. Has nugas dignabitur Reverendissima Dominatio Vestra boni consulere et me solita gratia et favore prosequi.
Cui me iterum atque iterum commendo.
Datae Gdani, VI Iunii.
Reverendissimae Dominationis Vestrae deditissimus Ioannes Tresle[r]