» Korpus Tekstów i Korespondencji Jana Dantyszka
Copyright © Pracownia Edytorstwa Źródeł i Humanistyki Cyfrowej AL UW

Wszelkie prawa zastrzeżone. Zabrania się kopiowania, redystrybucji, publikowania, rozpowszechniania, udostępniania czy wykorzystywania w inny sposób całości lub części danych zawartych na stronie Pracowni bez pisemnej zgody właściciela praw.

List #2337

Ioannes DANTISCUS do Thomas CRANMER
Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1540-09-01

Regest polski:

Do Cranmera dotarła pogłoska o śmierci Dantyszka wzmocniona brakiem listów od niego przez ostatnie trzy lata. Dantyszek nie pisał, gdyż dotarła do niego wiadomość o straceniu Cranmera wraz z wieloma innymi osobami na polecenie jego króla [Henryka VIII]. W odpowiedzi na list chce wznowić korespondencję. Prosi, aby unikał niebezpiecznych sytuacji. Ze względu na sytuację panującą w Anglii nie pisze więcej, aby nie zaszkodzić adresatowi, jeśli list dostałby się w ręce kogoś innego.

Wolałby dowiadywać się o wydarzeniach w Anglii bezpośrednio od Cranmera niż od innych, którzy przekazują niepewne wiadomości. Nie wierzy całkowicie w szeroko rozgłaszane pogłoski o niezliczonych rabunkach dóbr kościelnych, karach śmierci dla kobiet i mężczyzn oraz licznych małżeństwach i rozwodach wbrew prawu boskiemu i ludzkiemu.

Do uwierzenia w te pogłoski skłania go jednak podpis Cranmera pod listem, w którym określił się on jako minister, a nie jak dawniej jako arcybiskup i prymas. W Polsce żyją pod chrześcijańskim królem [Zygmuntem I] według dawnych obyczajów, podobnie jak niegdyś w Anglii. Cieszy się, że jego wcześniejsza sugestia [dotycząca możliwości starań o małżeństwo Henryka VIII z Izabelą Jagiellonką] nie spotkała się z zainteresowaniem, gdyż gdyby zakończyło się to tak, jak w przypadku księżniczki Jülich [Anny Kliwijskiej], miałby z tego powodu poważne kłopoty.

Dantyszek przepowiada gniew Boży, który sprowadzą na Anglię wielokrotne zmiany żon królewskich („Helenae”). Nie życzy Anglii źle, więc modli się do Boga o odwrócenie nieszczęścia.

Dziękuje za troskę o wykształcenie młodzieńca [Georgiusa Rogenellusa], którego na dworze cesarza [Karola V] w Ratyzbonie rekomendował na dwór Cranmera. Przywiózł on Dantyszkowi pozdrowienia i list od Cranmera. Wyraża wdzięczność za sfinansowanie jego edukacji oraz wyposażenie go na drogę do niego.

Obiecuje odwzajemnić się i przysłużyć jemu lub jego bliskim, korzystając ze swego majątku, który znajduje się w całkiem dobrym stanie. Prosi o obszerniejsze informowanie o jego osobistych sprawach oraz sytuacji w jego kraju. Listy może mu Cranmer dogodnie przesłać przez jego krajan [gdańszczan], którzy działają w Londynie.

We własnoręcznym postscriptum Dantyszek wspomina, że przesyła swój wiersz zawierający opis własnego życia [Carmen paraeneticum ad Constantem Alliopagum], który bez jego woli i wiedzy ukazał się drukiem. W żartobliwym tonie prosi o informacje, jak obecnie żyje adresat, czy prowadzi życie takie, jakie przypisuje się św. Pawłowi Apostołowi [celibat]. Tutaj bowiem nie ma nic milszego niż celibat i wolne łoże. Pozwala sobie na ten żart ze względu na dawną zażyłość powstałą podczas wspólnych biesiad i towarzyszenia Dantyszkowi na łodzi, kiedy kilka lat temu odpływał z Ratyzbony.




Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1czystopis język: łacina, autograf, ręką pisarza, podpis własnoręczny, NAUK, PRO SP 1/163, k. 1-2

Publikacje:
1CRANMER 1833 Nr 259, footnote n, s. 300-302 (in extenso)
2CRANMER 1846 s. 402-404 (in extenso; angielski przekład)
3GAIRDNER 1898 Nr 4, s. 1 (angielski regest)

Fragmenty dokumentujące podróże Dantyszka [Wróć do widoku całego tekstu]

 itinerarium    doświadczenia    transport